Een kruis op een bergtop zie je overal in de Alpen. Het is altijd een mooi doel van een wandeling, een herkenningsteken en een fotomoment waard. Maar wat is nou eigenlijk het doel van zo’n kruis boven op de berg? Oorspronkelijk zijn de kruizen voor een religieuze doeleinden geplaatst, maar dit is in de loop van de tijd veranderd. In dit artikel leggen we uit waarom er een kruis op een bergtop staat.
Al sinds de 13e eeuw worden er kruizen geplaatst op toppen van bergen. Dit betekent dat sommige kruizen al ruim 700 jaar oud zijn. De reden waarom ze geplaatst werden, was vooral vanuit religieus oogpunt. Katholieken plaatsen een kruis als herdenking aan het overwinnen van een bepaalde berg. Naast kruizen kom je in Italië ook regelmatig beelden van de Heilige Maagd Maria (Madonna in het Italiaans) op de bergtoppen tegen.
Toch heeft een kruis op een berg niet alleen een religieuze betekenis. Sinds de 16e eeuw werden de bergkruizen ook gebruikt als markering van (gemeente)grenzen. In de 19e eeuw kregen de kruizen ook een wetenschappelijke functie toen het alpinisme zijn opmars had. De Verlichting, een intellectuele stroming in Europa, zorgde voor een toenemende interesse in de wetenschap. Vanaf die tijd werden kruizen ook uitgerust met een bliksemafleider en meetinstrumenten. Op dat moment werd een kruis eerder als eerbetoon aan menselijke prestaties gelinkt, dan aan God.
Vanaf de 20e eeuw heeft het bergkruis toch zijn religieuze karakter weer teruggekregen. Na afloop van de Tweede Wereldoorlog werden er diverse kruizen in de Alpen geplaatst als gedenktekens aan de gesneuvelde soldaten. Ook dienden ze om dankbaarheid te tonen aan zij die wel terugkeerden na de oorlog.
En hoewel je misschien zou denken dat hierna de carrière van het kruis ten einde zou komen, is dit niet het geval. Er worden nog steeds kruizen op toppen geplaatst. Maar niet iedereen is het daarmee eens. Reinhold Messner, de beroemde Italiaanse bergbeklimmer, vindt al die kruizen boven op bergtoppen maar niks. Hij vindt dat de bergtoppen ‘misbruikt’ worden voor religieuze en wetenschappelijke doeleinden. Hij zegt dat de bergen aan de hele wereld behoren en niet aan een bepaald geloof. Hij ziet de bergkruizen liever verdwijnen, zodat ze niet meer opvallen in het landschap.
De gedachte van Messner kent vele aanhangers, maar anderzijds kan iedereen zijn eigen idee hebben bij een bergkruis en vinden velen het ook wel mooi. Je hoeft het niet als religieus teken te zien, maar je kunt er je eigen invulling aan geven. Of het nou een kruis, gebedsvlaggetjes of een steenmannetje is: vaak zijn dit tekens dat je een top hebt behaald en een bepaald doel. En dat is toch mooi?
Miranda is dol op de Alpen en is hier ook regelmatig te vinden. Zowel in de zomer als in de winter. De perfecte vakantie bestaat voor haar uit bergen, water, actie, relaxen, een goed boek en heerlijk eten. Haar avonturen op het water, de mountainbike, de motor of te voet deelt ze in haar blogs.
